چیلر-Chiller:

چیلر (chiller)چیلر از كلمه لاتین Chill به معنای سرما گرفته شده است. كار اصلی چیلر ایجاد برودت جهت سرد كردن سیال یا آب جاری درون اواپراتور می‌باشد كه این سیال را می‌توان به مصارف گوناگون مثل فن كویل‌ها- هواسازها- داكت فن كویل- و كارخانجات شیمیایی و صنعتی رساند.

چیلرها از لحاظ ساخت به چند نوع تقسیم می‌شوند كه عبارتند از:

الف-چیلرهای كمپرسوری (تراکمی)

ب-چیلرهای جذبی

ج-چیلرهای سانتریفوژ.

الف-چیلر های کمپرسوری (تراکمی):

چیلر كمپرسوری هم مانند تمام سیستم‌های تبرید تراكمی از چهار قسمت اصلی یعنی كمپرسور- كندانسور- شیر انبساط- اواپراتور تشكیل یافته كه برای دقت عمل و ایمنی این چهار قسمت كنترل‌های مختلفی به مدار آن اضافه كرده‌اند.

این چیلر بر دو نوع می‌باشد. 1-چیلر آبی، 2-چیلر هوایی.

چیلرهای آبی دارای كندانسور آبی می‌باشد و چیلرهای هوایی دارای كندانسور هوایی اجباری می‌باشد.

در چیلرها ایجاد سرما بر اساس تبخیر (بخار) شدن مایع مبرد درون اواپراتور صورت میگیرد و سیكل چرخش گاز بدین صورت است كه گاز در اثر مكش پیستون وارد سیلندر كمپرسور شده و متراكم می‌شود. در نتیجه دما و فشار آن بالا می‌رود و سپس وارد كندانسور می‌شود و گرمای خود را به آب درون كندانسور یا هوای جاری روی كویل كندانسور پس می‌دهد و بصورت مایع تبدیل می‌شود و این مایع چون دارای حركت می‌باشد ( بر اثر اختلاف فشار دو قسمت فشار بالا و پایین) بسوی شیر انبساط حركت كرده و در آنجا فشارش ناگهانی افت كرده و بصورت پودر در می‌آید. این پودر در حین حركت درون اواپراتور حرارت اطراف خود را جذب كرده و بصورت بخار تبدیل می‌شود و دوباره بطرف كمپرسور حركت كرده و سیكل ادامه پیدا می‌كند.

تجهیزات اضافی چیلر:

تجهیزات اضافی كه معمولاً در روی چیلر نصب می‌شود شرح زیر می‌باشد.

روی لوله مایع از كندانسور بترتیب:

1-سرویس ولو (شیر سرویس)،

2-شارژینگ ولو (شیر تغذیه گاز به سیستم)،

3-درایر( خشك كن)،

4- سلونوئید ولو

5- سایت گلاس،

6-شیر انبساط نصب می‌شود.

7-در روی اواپراتور آنتی فریز و ترموستات نصب می‌شود

8-و روی كمپرسور در قسمت ورودی یا مكش و خروجی كاز یا Discharge دو عدد Gauge فشار سنج نصب می‌شود.

9-همچنین دو عدد گیج فشار سنج بر روی پمپ روغن كه یكی در قسمت فشار ضعیف و دیگری در قسمت فشار بالای پمپ وصل می‌شود. كار این گیج‌ها نشان دادن مقدار فشار می‌باشد.

10-یك كنترل فشار بالا و پایین بنام‌های High & Low- Pressure به قسمتهای فشار بالا یعنی رانش و پایین یا مكش نصب گردیده است. و چنانچه فشار از حد تنظیم شده زیادتر یا كمتر گردد برق چیلر قطع می‌شود.

11-یك كنترل فشار روغن بنام اویل پرشر Oil- Pressure كه اختلاف فشار بالا و پایین روغن را در حد تنظیم شده نگه می‌دارد و چنانچه از این حد اضافه گردد چیلر خاموش می‌شود.

12-و دیگری هیتر روغن می‌باشد كه قبل از روشن كردن چیلر روغن را گرم و آماده كار می‌كند و در زمان روشن بودن چیلر هیتر از مدار خارج می‌وشد.

13-البته خود كمپرسور دارای وسایل ایمنی مثل OVER- LOAD و Check Valve و شیرهای ورودی و خروجی می‌باشد.

14-روی كندانسور شیر اطمینان می‌باشد كه بالای فشار نرمال گاز را تخلیه می‌كند. كنترل‌های بعدی مربوط به برق سیستم می‌باشد كه شامل بی‌متال- كنتاكتور- رله- تایمر- فیوز- كلیدهای استپ استارت- سیگنال‌های اخطار .

15-سرویس ولوسرویس ولو یا شیر سرویس بعد از كندانسور و در ابتداری لوله مایع قرار دارد و زمانیكه احتیاج به بستن مدار مایع برای منظورهای مختلف مثل تعمیر و سرویس كردن درایر یا شیر مغناطیسی و یا جمع كردن مایع مبرد در كندانسور و یا علتهای دیگری باشد. می‌توان با بستن این شیر حركت مایع مبرد را متوقف كرد و قطعه مورد نظر را تعمیر و یا تعویض كرد.
16-Charging Valve : این شیر جهت تغذیه و شارژ مبرد به داخل سیستم چیلر استفاده می‌شود و بدنه آن از جنس برنج چكش کاری شده است. دسته سوپاپ آن بصورت چهار گوش و آچار خور تهیه گردیده است.

17-درایر FILTER- DRYER: درایر از دو قسمت (درایر به معنی خشك كن) تشكیل شده است. در زمان ساخت چیلر و یا راه‌اندازی ابتدایی و یا بعداً ممكن است مقداری پلیسه و یا براده و یا كثافت در داخل سیستم وجود داشته باشد كه این ضایعات بوسیله Filter متوقف می‌شود و اجازه پیدا نمی‌كنند كه در داخل سیستم گردش كنند و احیاناً به كمپرسور و یا قطعات دیگر چیلر خسارت وارد كنند.

درایر یا خشك كننده قسمت دیگر درایر می‌باشد كه حاوی ماده جاذب رطوبتی می‌باشد كه در مسیر گاز مبرد قرار داده می‌شود تا رطوبت موجود در مبرد را جذب كند و بیشتر در چیلرهای كه با ماده مبرد فریون 22 كار می‌كنند مورد استفاده قرار می‌گیرند. عدم رطوبت در دستگاه چیلر حائز اهمیت می‌باشد. زیرا چنانچه رطوبت در سیستم وجود داشته باشد. در فشارهای پایین تقطیر گشته و بصورت مایع در می‌آید و همراه با گاز وارد كمپرسور می‌شود و این امر باعث شكستن سوپاپ‌ها و از بین رفتن سیلندر و پیستون و از آب بندی انداختن كمپرسور می‌شود. علاوه بر این باعث زنگ زدگی قطعات و همچنین باعث یخ زدگی در شیر انبساط و مسدود شدن مسیر جریان گاز می‌شود.
سلونوئید ولو در مدار چیلر سلونوئید ولو یا شیر مغناطیسی سر راه مایع مبرد قبل از اواپراتور كار می‌گذارند. این شیر توسط برق مسیر مایع مبرد را باز و بسته می‌كند. زمانیكه برق چیلر قطع شود شیر بسته می‌شود و جریان مایع مبرد متوقف می‌گردد. همچنین در موقع خاموش كردن چیلر در وهله اول برق سلونوئید ولو قطع می‌شود و عمل Pump down كردن خود به خود انجام می‌شود.

Site glass-18 : جهت تشخیص مقدار ماده مبرد دستگاه از یك شیشه رؤیت كه در مسیر مبرد نصب می‌شود استفاده می‌كنند. چنانچه مقدار ماده مبرد كم باشد در مایع حبابهایی دیده می‌شود كه با اضافه كردن گاز به سیستم این حبابها از بین می‌رود. بعضی از Site glass ها مجهز به رطوبت سنج می‌باشد كه رطوبت درون سیستم را با تغییر رنگ دادن نشان می‌دهد. جنس Site glass اغلب از برنج می‌باشد .

كنترل‌های كمپرسور:

تجهیزات دیگری در مدارهای چیلر جهت كنترل فشار رانش و مكش و روغن در نظر می‌گیرند كه مهمترین آنها بشرح زیر می‌باشد. كنترل فشار روغن: این كنترل جهت ایمنی موتور از لحاظ روغنكاری مورد استفاده قرار می‌گیرد و چنانچه فشار روغن در حد خطرناكی پایین بیاید. بطور اتوماتیك مدار برق كمپرسور قطع می‌شود. بعضی از كنترل‌های روغن قابل تنظیم و بعضی دیگر فقط برای فشار معینی طراحی گردیده‌اند.

كنترل فشار رانش و مكش كمپرسور HIGH & LOW PRESSURE : این كنترل جهت قطع كردن برق موتور كمپرسور در فشارهای بالاتر از حد نرمال و فشارهای پایین‌تر از حد نرمال بكار می‌رود.

تابلو برق چیلر چنان طراحی می‌شود كه فاز بوبین كنتاكتور از مسیر این كنترل می‌گذرد و با وصل و یا قطع بودن كنترل نامبرده برق بوبین كنتاكتور ور در نتیجه برق چیلر وصل و یا قطع می‌شود.